رویکرد عملی برآورد عرضه و تقاضا در بازار با استفاده از متغییر های نسبی، ضربی و رگرسيوني و نمونه گیری دو مرحله ای
سید جمال الدین موسوی مشهدی و وحید رضامیرابی
چکيده
در برآورد و پیش بینی بازار در بسياري از مواقع سعي مي کنيم تا با استفاده از يک متغيير کمکي، ميزان اطلاع فيشر را در خصوص پارامتر مجهول مورد علاقه در جامعه افزايش دهيم تا دقت برآورد آن پارامتر افزايش يابد. فرض اساسي در اين حالت اينست که اطلاعات جامعه در خصوص متغيير کمکي() در اختيار است. ليکن در مسائل عملي معمولا اينگونه نيست و اطلاعات مورد اشاره، خود نيز مجهول هستند. روش متداول در اينگونه موارد استفاده از نمونه گيري دو مرحلهاي مي باشد. در اين روش با استفاده از يک نمونه اوليه، پارامتر مجهول متغيير کمکي() برآورد مي شود. سپس با بهره گيري از نمونه ثانويه، برآورد پارامتر مجهول متغيير وابسته () با استفاده از اطلاعات بدست آمده متغيير کمکي()، صورت مي پذيرد. در این حالت بسته به نوع رابطه همبستگی بین متغییر کمکی و وابسته، از برآوردگرهای رگرسیونی، ضربی و نسبتی استفاده می شود.
آماردانان براي حل اين مشکل از تکنيک ديگري نيز استفاده مي کنند. گاهی ضمن استفاده از روش نمونه گيري دو مرحله اي، متغيير کمکي ديگري را نيز در حل مسئله دخالت مي دهند(که در مقاله ای دیگر بررسی خواهیم نمود). در نمونه اوليه، با استفاده از متغيير کمکي ثانويه ()، پارامتر مجهول متغيير کمکي اوليه () برآورد مي شود. سپس در نمونه ثانويه با بهره گيري از اطلاعات توليد شده، به برآورد پارامتر مجهول متغيير وابسته () اقدام مي کنند. در اين تکنيک همبستگي بين متغيير کمکي ثانويه () و متغيير کمکي اوليه () قوي مي باشد. در حاليکه همبستگي بين متغيير وابسته () و متغيير کمکي ثانويه () بسيار ضعيف است.
با کمک اين تکنيک برآوردگرهاي مختلفي به دنياي مدیریت از جمله بازرگانی و بویژه دربازاریابی و پیش بینی بازار ،پیش بینی رفتار مصرف کننده، سنجش نگرش خریدار، جایگاه محصول و ... معرفي شدند که مدیریت را در پیش بینی عرضه و تقاضا کمک نموده و در تدوین استراتژی های مناسب یاری می دهند. تفاوت اين برآوردگرها در روش استفاده از اطلاعات متغيير(هاي) کمکي در برآورد پارامترهاي مجهول متغيير کمکي اوليه () و متغيير وابسته () مي باشد. در اين مقاله با استفاده از نمونه گيري دو مرحله ای، ضمن بررسي شرايط استفاده از هر برآوردگر و ارائه نمونه، به مقايسه اين برآوردگرها نيز مي پردازيم.
واژگان کليدي: کارایی متقاطع- بهینگی پاراتو- کنترل وزن- واحد تصمیم گیرنده .
